Nhiều chị em đến tuổi 50 nhưng vẫn chưa có các dấu hiệu của mãn kinh, một số người thì mới hơn 40 tuổi đã thấy mãn kinh.
Chị Thu Hiền, 41 tuổi (Thanh Xuân – Hà Nội) là nhân viên văn phòng.Hơn một năm nay, cứ 1-2 tuần người chị có những lần nóng bừng rất khó chịu, chị nhận thấy mình bắt đầu giảm ham muốn tình dục và “cô bé” khô hạn. Một thời gian sau, chu kỳ kinh nguyệt của chị thường ngắn hơn bình thường (chỉ kéo dài 20 ngày, và lượng máu kinh cũng ít đi, chỉ tầm 2 ngày là hết). Sau khi đi kiểm tra sức khỏe, bác sĩ chẩn đoán chị đang bước vào giai đoạn tiền mãn kinh.
Ngược lại với chị Hiền, chị Mai Hoa (Hoàng Mai – Hà Nội) đã 55 tuổi nhưng kinh nguyệt vẫn đều đặn. Đến tuổi này chưa thấy dấu hiệu của mãn kinh chị Hoa đôi lúc cũng băn khoăn: “Tôi thấy nhiều chị em tầm U40 là bắt đầu mãn kinh rồi, nhưng tôi trên 55 vẫn chưa thấy động tĩnh gì? Không biết có vấn đề gì không nữa?”, Chị Hoa tâm sự.
Trên thực tế, tuổi mãn kinh ở nhiều chị em không giống nhau. Có rất nhiều chị em băn khoăn về mãn kinh ở tuổi nào là phù hợp với sức khỏe nhất và mãn kinh sớm hay muộn có ảnh hưởng gì đến bản thân không?
Những yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ mãn kinh ở phụ nữ
Giải đáp thắc mắc của chị em, Ths.Bs.Phan Chí Thành – Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo và Chỉ đạo tuyến – Bệnh viện Phụ sản TW phân tích, mãn kinh là một quá trình rất dài từ khoảng những năm 40 tuổi đến cuối cuộc đời của người phụ nữ. Mãn kinh tự nhiên được chia làm 3 giai đoạn: tiền mãn kinh, mãn kinh và hậu mãn kinh.
Mãn kinh chính là khi buồng trứng người phụ nữ cạn kiệt không sản xuất được nang trứng. Do đó yếu tố quyết định thời điểm mãn kinh chính là số lượng nang trứng còn lại ở buồng trứng. Hay hiểu đơn giản 2 buồng trứng chính là ngân hàng dự trữ các nang trứng, khi số lượng nang trứng càng ít đi, cơ thể người phụ nữ càng tiến gần đến thời điểm mãn kinh, và khi 2 buồng trứng hết các nang trứng dự trữ, lúc đó họ sẽ bước vào mãn kinh hoàn toàn.
Có 2 yếu tố quyết định chính ảnh hưởng đến số lượng nang trứng của chị em phụ nữ:
- Số lượng nang trứng khi bạn sinh ra: Đây là số lượng nang trứng tối đa của bạn, trong suốt cuộc đời người phụ nữ, số lượng nang trứng sẽ ngày càng giảm dần. Khi đi khám các bác sĩ sản khoa sớm, sẽ xác định được tiên lượng buồng trứng của mình ít hay nhiều trứng. Nếu được đánh giá số lượng nang trứng ít, người phụ nữ thứ nhất cần lập gia đình sớm để hạn chế nguy cơ hiếm muộn do suy buồng trứng sớm, thứ hai chính là thay đổi lối sống để giữ gìn số lượng trứng ít ỏi đó tốt nhất có thể.
- Tốc độ sụt giảm nang trứng trong cuộc đời đóng một vai trò khá quan trọng trong việc quyết định thời gian mãn kinh. Những yếu tố có thể làm sụt giảm nang trứng bao gồm: lối sống (hút thuốc, béo phì…); các phẫu thuật can thiệp đến buồng trứng; một số yếu tố khác như chu kì kinh dài hay ngắn.
Lối sống của người phụ nữ ảnh hưởng rất lớn đến mãn kinh. Theo nghiên cứu, độ tuổi mãn kinh trung bình ở phụ nữ là 51 tuổi. Những người nghiện thuốc lá nặng, những người hút thuốc lâu năm và những người đang hút thuốc hiện tại sẽ mãn kinh sớm hơn trung bình khoảng 1- 1,5 năm.
Một số bệnh lý hoặc phương pháp điều trị cũng ảnh hưởng đến mãn kinh như trầm cảm, động kinh hoặc ung thư khi còn trẻ (cụ thể là với xạ trị vùng chậu và thuốc trị ung thư được biết đến như tác nhân alkyl hóa) hoặc những người đã tiếp xúc với một số loại vi rút hoặc hóa chất độc hại.
“Theo một số nghiên cứu, những phụ nữ đã sử dụng estrogen bổ sung (ví dụ như trong thuốc tránh thai) trong 5 năm trước đó cũng có xu hướng mãn kinh muộn hơn”, BS Thành phân tích.
Độ dài của chu kì kinh nguyệt có thể cho chị em biết điều gì sắp xảy ra. Phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 25 có chu kì kéo dài 26 ngày hoặc ít hơn có xu hướng mãn kinh sớm hơn những người có chu kì kéo dài 33 ngày trở lên. Nếu phụ nữ đã mang thai nhiều hơn một lần, có thể mãn kinh muộn hơn một chút. Ngược lại những chị em chưa từng mang thai, có thể mãn kinh sớm hơn.
Một số điều hầu như không ảnh hưởng đến thời điểm xuất hiện kì kinh cuối cùng của nữ giới: tuổi bắt đầu hành kinh, chủng tộc, tình trạng hôn nhân và tình trạng kinh tế xã hội.
Đánh giá dự trữ buồng trứng như thế nào?
Theo BS Thành, có 2 phương pháp để đánh giá được số lượng nang trứng ở trong buồng trứng của người phụ nữ tại một thời điểm: siêu âm đếm số nang trứng thứ cấp ở cả 2 bên buồng trứng và xét nghiệm máu đánh giá dự trữ buồng trứng bằng hormone AMH. Dựa trên 2 dữ liệu này, bác sĩ có thể dự báo được thời điểm mãn kinh của chị em, cũng như tư vấn giúp bạn hiểu được mình đang ở giai đoạn nào trong hành trình sinh sản, sinh dục.
“Chị em nên đi khám chuyên sâu về nội tiết sinh sản để được đánh giá dự trữ của buồng trứng của mình, từ đó có giải pháp phù hợp cho sức khỏe trong giai đoạn tiền mãn kinh”, Bs Thành khuyến cáo.
