Thời nay, dù ngoài xã hội hay trong gia đình, người phụ nữ đều tự tin, cởi mở hơn và sẵn sàng trải nghiệm những điều mới mẻ, thử thách. Trong đời sống lứa đôi, chị em cũng không ngại thể hiện những khao khát rất đời, biết trân trọng bản thân và chủ động bảo vệ mình để “yêu” an toàn và không để lại những hậu quả đáng tiếc.
Tuy nhiên, quan hệ tình dục thế nào để an toàn, lựa chọn biện pháp tránh thai ra sao cho phù hợp, hiệu quả lại không ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản và đời sống tình dục là thắc mắc của không ít chị em.
Để giúp chị em tháo gỡ những băn khoăn, lo lắng trong việc lựa chọn, áp dụng các biện pháp tránh thai phù hợp, xử trí các tình huống liên quan tới việc bảo vệ sức khỏe sinh sản và tình dục, Tạp chí điện tử Phụ nữ và Pháp luật kết hợp với Trang tin điện tử Eva.vn tổ chức Livestream “Tránh thai – Giải đáp những điều ngại hỏi” với sự tham gia của Tiến sĩ – Bác sĩ Phan Chí Thành, Bệnh viện Phụ sản Trung ương.
Phần 1: KIẾN THỨC CHUNG
MC: Thưa bác sĩ Phan Chí Thành, tránh thai là một nhiệm vụ không thể né tránh của các đôi lứa yêu nhau, muốn làm “chuyện ấy” nhưng không muốn lên chức làm cha mẹ hoặc chưa mong có thêm con. Bác sĩ có thể giới thiệu đôi chút về các biện pháp tránh thai được sử dụng với cả hai giới và ưu cũng như nhược điểm của từng cách?
BS Phan Chí Thành: Tránh thai được chia ra làm 2 mảng đó là cho nam và cho nữ.
– Ở nam giới: Tránh thai có hai biện pháp chính đó là đeo bao cao su khi quan hệ và thắt ống dẫn tinh (triệt sản). Tuy nhiên, trong thực tế rất nhiều anh em còn sáng tạo nhiều biện pháp khác như xuất tinh ngoài, tính ngày rụng trứng. Tuy nhiên, đây đều là những biện pháp không an toàn.
– Ở nữ giới: Tránh thai cho nữ có 2 mảng chính. Thứ nhất là dùng bao cao su màng ngăn cho nữ giới, ngăn chặn tinh trùng không cho gặp trứng. Thứ hai là thắt ống dẫn trứng lại để gây tắc nghẽn, tránh tinh trùng không gặp trứng.
Ngoài ra, chị em còn có nhiều biện pháp khác như dùng thuốc tránh thai, cấy que, đặt vòng. Điều này khiến các chị em cũng không biết nên vui hay buồn và đặt ra câu hỏi: Vì sao nam giới ít biện pháp tránh thai vậy, dường như trách nhiệm tránh thai đổ dồn lên chị em phụ nữ.
MC: Nếu như vậy phụ nữ có vẻ như bị thiệt thòi khi luôn phải tìm cách bảo vệ, tránh thai cho mình. Điều này có đáng suy ngẫm gì không, thưa bác sĩ?
BS Phan Chí Thành: Trong xã hội hiện nay, trách nhiệm tránh thai dường như đang đổ dồn lên vai phụ nữ. Thậm chí, khi hậu quả xảy ra ngoài ý muốn thì mọi điều tiếng chị em đều hứng chịu. Ở đây có sự không cân bằng giữa nam và nữ, trong khi trách nhiệm đáng ra phải sẻ đều cho cả hai giới. Bởi khi chúng ta tham gia hoạt động tình dục thì trách nhiệm phải từ 2 phía.
Có những số liệu báo động về việc các bạn trai đề nghị không sử dụng bao cao su, không sử dụng biện pháp tránh thai khi quan hệ tình dục. Điều này khiến cho chị em phụ nữ rơi vào tình huống rất khó xử.
Đã có bạn gái chia sẻ rằng, khi yêu cầu bạn trai dùng bao cao su thì bạn trai cho rằng người bạn gái không tin mình và trách đó là sự không tôn trọng. Điều đó khiến chị em nể nang, bước vào cuộc tình dục không an toàn, dễ để lại hậu quả.
Như vậy có thể thấy rằng, chúng ta không thể để sự nể nang hay tránh thai bằng niềm tin, mà phải có phương pháp khoa học cụ thể.
MC: Thưa bác sĩ, vậy với phụ nữ, khi lựa chọn biện pháp tránh thai, chị em nên dựa trên những tiêu chí nào hay cần lưu ý điều gì?
BS Phan Chí Thành: Điều đầu tiên phải phụ thuộc vào lứa tuổi, mối quan hệ của các bạn. Với các bạn chưa lập gia đình thì tránh thai là điều tiên quyết, vì giúp các bạn không có thai ngoài ý muốn, tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục ví dụ như HIV, viêm gan B, lậu…
Bởi khi mắc các bệnh này sẽ ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe của chị em. Đây cũng là nguyên nhân gây vô sinh với chị em phụ nữ. Do vậy, việc tránh thai chính là bảo vệ cơ quan sinh sản.
Với các trường hợp này thì phương pháp tránh thai phù hợp đó là dùng bao cao su. Đây là phương pháp rất tốt cho việc tránh thai và tránh bệnh lây truyền qua đường tình dục. Thông tin cho rằng dùng bao cao su không thật, giảm ham muốn là sai lầm.
Các bao cao su hiện nay rất thật, rất mỏng và không làm giảm ham muốn, cảm giác của các bạn. Thậm chí, dùng bao cao su còn làm thăng hoa hơn cuộc quan hệ. Bởi khi dùng thì sẽ cởi bỏ được tâm lý mang bầu, dính bệnh và từ đó cuộc yêu diễn ra tự nhiên, nhiệt tình và chất lượng quan hệ tình dục sẽ tăng lên.
Tiêu chí quan trọng khi lựa chọn biện pháp tránh thai là phụ thuộc vào lứa tuổi, mối quan hệ.
MC: Một số người rất dễ áp dụng các biện pháp tránh thai nhưng một số khác thử cách nào cũng không hợp? Tại sao lại như vậy thưa bác sĩ? Với những trường hợp quá khó khăn trong việc lựa chọn cách tránh thai phù hợp, lời khuyên của bác sĩ là gì?
BS Phan Chí Thành: Thực ra, chúng ta chưa hình dùng hết sức mạnh của các biện pháp tránh thai. Thậm chí các bạn còn không biết bao nhiêu cách tránh thai, do vậy việc cần bác sĩ có chuyên môn tư vấn rất quan trọng.
Việc dùng biện pháp tránh thai cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, ví dụ như trường hợp dị ứng khi dùng bao cao su. Dị ứng ở đây là do chất latex để bảo quản bao cao su, với trường hợp này khi khám phụ khoa chúng tôi cũng không dùng găng tay cao su có chất latex. Thay vào đó có thể dùng bao cao su chất liệu nilon thông thường, không chứa bột latec.
Ngoài ra, có thể sử dụng các biện pháp khác như thuốc tránh thai. Chúng tôi luôn ưu tiên thuốc tránh thai hàng ngày, chứ không phải khẩn cấp. Vì thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ bị động, nguy cơ có bầu rất lớn.
MC: Thưa bác sĩ, giữa phụ nữ đã sinh con với những người chưa từng mang thai, sinh nở thì khi lựa chọn, sử dụng các biện pháp tránh thai có gì khác biệt?
BS Phan Chí Thành: Đối với các bạn chưa có gia đình, việc quan hệ tình dục đa số mang tính thời điểm, sự vụ, vì thế thời điểm quan hệ mới dùng biện pháp tránh thai.
Còn đối với người đã có gia đình, việc quan hệ tình dục như cơm ăn, nước uống hàng ngày, quan hệ với tần suất nhiều lần/tuần. Do vậy, nếu khi nào quan hệ mới tránh thai thì chi phí sẽ cao. Hơn nữa như vậy cuộc yêu sẽ không sẵn sàng, vì không thể khi đang chuẩn bị thì đi tìm biện pháp tránh thai. Do vậy, với người đã có gia đình sẽ tìm những biện pháp tránh thai ổn định như uống thuốc tránh thai hàng ngày, đặt vòng, cấy que…
MC: Không ít cặp đôi không muốn dùng các biện pháp tránh thai kiểu can thiệp bên ngoài (như dùng bao, uống thuốc, đặt vòng, cấy que…) mà muốn áp dụng các cách “tự nhiên” như tính ngày quan hệ, xuất tinh ngoài… Hiệu quả của những cách này ra sao và ai có thể dùng, ai không nên áp dụng?
BS Phan Chí Thành: Rất nhiều các cặp đôi sáng tạo trong việc tránh thai, ví dụ như canh ngày rụng trứng, quan hệ ngày đèn đỏ, quan hệ gần xuất tinh thì đeo bao, quan hệ xong thì thụt rửa âm đạo… Tất cả những trường hợp này đều không đạt hiệu quả cao và thực tế nhiều trường hợp vẫn bị vỡ kế hoạch, có thai ngoài ý muốn.
Có nhiều trường hợp canh ngày rụng trứng để quan hệ nhưng vẫn có thai. Lý do vì ngày rụng trứng của phụ nữ có 2 yếu tố, đầu tiên đó là cứ đến ngày thì rụng trứng. Thứ hai là khi quan hệ dữ dội thì quả xanh cũng rụng, chứ không phải quả chín. Mà khi thăng hoa trong quan hệ, việc dùng lại giữa chừng là không thể. Do vậy, những biện pháp như canh ngày, xuất tinh ngoài là không an toàn.
Hơn nữa, việc quan hệ tình dục không phải một năm chỉ làm một hai lần, mà nó có thể diễn ra hàng ngày nên xác suất sẽ cao hơn vì “đi đêm lắm có ngày gặp ma”. Trường hợp có thai ngoài ý muốn, chính chị em cũng phải học cách thông báo cho người yêu, phụ huynh hay lựa chọn như thế nào khi có thai cũng là vấn đề rất quan trọng.
Đặc biệt, chúng tôi cảnh báo về quan điểm cho rằng phá thai là tránh thai. Điều này là rất nguy hiểm để lại nhiều hậu quả cho sức khỏe. Thực tế qua thăm khám tôi đã gặp những trường hợp bị hỏng cả tử cung, vòi trứng vì phá thai không an toàn.
MC: Việc áp dụng các biện pháp tránh thai có ảnh hưởng (cả tích cực và tiêu cực) thế nào tới sức khỏe cũng như cuộc sống, đời sống chăn gối của phụ nữ?
BS Phan Chí Thành: Việc dùng các biện pháp tránh thai nghiêm túc, chúng ta sẽ lựa chọn được thời điểm sinh sản thích hợp cho bản thân mình. Khi nào mình mong muốn có thai, mình phải chuẩn bị mọi thứ trước khi mang bầu. Bởi mang thai thời nay không phải là hứng lên quan hệ, rồi có bầu mà nó phải có sự chuẩn bị từ tinh thần, sức khỏe người mẹ, điều kiện kinh tế khi sinh con và sau khi con chào đời.
Khi chuẩn bị được mọi thứ như vậy, chúng ta mới không bị nhỡ nhàng, các con đến với gia đình trong sự chào đón của mọi người. Trường hợp mang thai ngoài ý muốn sẽ khiến cho em bé không được chào đón, thậm chí có bạn còn tự phá thai khi thai to, hoặc đau đớn hơn là kết thúc cuộc đời của hai mẹ con.
Ngoài ra, khi có thói quen tình dục an toàn, tránh thai lành mạnh, chúng ta sẽ bảo vệ được tài sản sinh sản của chính bản thân mình. Tài sản của nữ giới đó là vòi trứng, buồng trứng, tử cung. Còn ở nam giới là ống dẫn tinh, tinh hoàn. Nếu chúng ta không bảo vệ sẽ gây nên tình trạng viêm nhiễm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, thậm chí vô sinh.
Việc dùng các biện pháp tránh thai nghiêm túc, chúng ta sẽ lựa chọn được thời điểm sinh sản thích hợp.
MC: Trong số các biện pháp tránh thai, theo bác sĩ, đâu là cách tệ nhất, mà chỉ trong tình huống bất đắc dĩ, không thể áp dụng các phương pháp khác mới nên dùng? Bác sĩ có thể chia sẻ một số tình huống từng tư vấn cho các chị em lỡ “gặp nạn” khi sử dụng cách này?
BS Phan Chí Thành: Cách tệ nhất tránh thai là coi phá thai là tránh thai. Tức là hậu quả xảy ra rồi mới tìm phương án giải quyết. Đây là biện pháp cần phải tránh.
Tuy nhiên, nếu giả sử mang bầu ngoài ý muốn, các bạn không nên suy nghĩ tiêu cực vì bên cạnh vẫn còn có gia đình, nhà trường, nhân viên y tế và nhiều giải pháp khác để hỗ trợ. Không nên có suy nghĩ đó là đường cùng, tìm mọi cách để phá thai không an toàn, hủy hoại sức khỏe mình.
Tôi khám về hiếm muộn, vô sinh và gặp rất nhiều các bạn trẻ trước đây có thai ngoài ý muốn và đình chỉ thai nghén khi thai đã khá lớn. Khi lập gia đình các bạn vẫn rất tự tin vì mình còn trẻ, ngày trước dễ mang bầu nên chờ đến 2-3 năm sau mới dự định có con. Thế nhưng mãi không có con, lúc đó mới giật mình đi khám và phát hiện quá nhiều bệnh lý ở đường sinh sản. Cụ thể đó là sẹo chằng chịt trong buồng tử cung.
Trong tử cung có một lớp niêm mạc mà chúng tôi gọi là lớp đất màu mỡ để phôi thai làm tổ. Tuy nhiên, quá trình phá thai, “lớp đất” ấy đã được cạo sạch sẽ nên bề mặt chỉ còn sỏi đá cằn cỗi.
Từ trường hợp trên, chúng tôi luôn tư vấn các bạn ấy về việc tránh thai an toàn để bảo vệ cơ quan sinh dục. Ngoài ra, không nên coi phá thai là biện pháp duy nhất, mà còn nhiều biện pháp, lựa chọn khác nữa để chúng ta cùng bàn bạc.
Lựa chọn ở đây là chúng ta dạy các bạn trẻ tránh thai. Khi có thai ngoài ý muốn thì thông báo tin này thế nào. Bởi nếu thông báo không tế nhị, bạn trai sốc sẽ gây hậu quả đáng tiếc, thậm chí bạo hành hoặc có người sẽ phủi trách nhiệm.
Do vậy, chúng ta luôn phải suy nghĩ gia đình là số một và khi khó khăn như vậy chúng ta cần tìm đến, chia sẻ với người thân yêu. Tuy nhiên, trong suy nghĩ nhiều người luôn sợ hãi câu nói “có thai bố mẹ “giết” nên không dám nói. Thực tế đó là câu nói cửa miệng, chứ không bố mẹ nào khi các con rơi vào tình thế đó mà lại bỏ rơi, ruồng rẫy.
Lựa chọn tiếp theo các bạn có thể làm mẹ, dù rất nhiều áp lực. Và cuối cùng là khi mang thai ngoài ý muốn, vẫn có hiệp hội nhận con nuôi để hỗ trợ. Còn trường hợp bắt buộc phải đình chỉ thai thì tốt nhất nên thực hiện trước 6 tuần.
