Bối rối vì không xác định được giới tính của con mình, các phụ huynh cần đọc ngay về các khái niệm này

Giới (gender) và giới tính (sex) hoá ra lại có sự khác nhau. Thì ra không chỉ có nam, nữ và người đồng tính. Ths Bs Phan Chí Thành sẽ cung cấp cho bạn góc nhìn tổng quát nhất về các khái niệm: giới, giới tính, thể hiện giới. 

—————————–

Người ta hay nhầm lẫn khái niệm về giới và giới tính, thậm chí còn không hề biết thực ra lại có tới hai khái niệm như thế.

Một vị phụ huynh tại Hà Nội đã rất buồn khi chia sẻ câu chuyện của gia đình mình: “Con trai tôi, năm nay 20 tuổi rồi, nhưng mà nó không giống con trai chút nào. Tính tình thì yếu đuối, hay khóc, còn thích để tóc dài trang điểm. Gia đình lấy can đảm mãi để hỏi xem nó có thích đàn ông không, thì nó lại bảo không. Tôi cũng không biết là nó làm sao nữa.” 

Câu chuyện của gia đình bác phụ huynh này chính là minh chứng cho việc bối rối khi không phân biệt rõ về hai khái niệm giới và giới tính. 

              Người cha bối rối vì con trai mình thích mặc đồ nữ, nhưng vẫn tự khẳng định mình “thẳng” 

Ths Bs Phan Chí Thành (Chánh văn phòng đào tạo và chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ sản Trung ương), chuyên gia về y học tình dục cho biết: “Giới là một khái niệm mạng tính xã hội, giới tính lại là khái niệm mang tính sinh học. Vì thế, thực chất hai khái niệm này không quá liên quan tới nhau.” Bên cạnh đó, thể hiện giới (expression) lại bị ảnh hưởng chủ yếu bởi giới chứ không phải giới tính. Vậy nên thực chất, giới tính trên giấy khai sinh của một người và cách người ta đi đứng, ăn nói có thể không hợp lý trong mắt hầu hết mọi người. Đặc biệt là trong xã hội ngày nay, khi mọi thứ cởi mở hơn, người ta lại càng tự tin để thể hiện ra con người thật của mình, vậy nên khiến nhiều người hơi hoang mang, chuyên gia chia sẻ thêm.

                  Càng ngày, người trẻ càng mạnh dạn thể hiện bản sắc của mình, buông xuống gánh nặng giới tính. 

• Giới là gì?

Sự phân loại về giới (gender) phục vụ mục đích tạo ra khuôn mẫu cho mỗi loại giới tính 

Giới (gender): là cách phân chia mang tính xã hội, bao gồm những chuẩn mực, khuôn mẫu với mỗi giới tính. 

Sự phân loại này sẽ được xác định dựa trên giới tính sinh học (nam, nữ) nhưng lại bị đặt trong bối cảnh của xã hội, quy chiếu theo hàng loạt những chuẩn mực, mô hình của mỗi cộng đồng ví dụ như: thế nào là đàn ông, thế nào là phụ nữ, sự khác nhau giữa họ là gì. 

Với mỗi giới, lại có hàng loạt những đặc điểm “đặc trưng” cho họ. Ví dụ như đàn ông phải mạnh mẽ, nam tính, nếu không thì sẽ là “ẻo lả” hoặc “đồng tính”. 

Điều tương tự cũng xảy ra với nữ giới. 

Những bối cảnh xã hội ảnh hưởng tới các trải nghiệm, nhận thức liên quan tới giới tính của mỗi người, từ đó có thể ảnh hưởng lên cách họ tự cảm nhận và đánh giá bản thân (nội tại). 

Mô hình về giới và thể hiện giới 

Hãy tưởng tượng giới tính là một nhà máy, vậy ta sẽ có nguyên liệu đầu vào là Bản dạng giới (giới tính não bộ) + bối cảnh xã hội (giới tính xã hội). Đầu ra sẽ là thể hiện giới 

• Bản dạng giới (gender identity) hay giới tính não bộ là suy nghĩ trong nội tại mỗi người, là mong muốn cảm nhận, nhận thức của bản thân muốn được thuộc về giới tính nào 

• Bối cảnh xã hội (giới tính xã hội) là sự tổng hợp hàng loạt chuẩn mực và khái niệm về con người, bằng sự nhận định của mỗi cá nhân, cộng đồng và xã hội. Thường bao gồm những định kiến về sự khác biệt của nam và nữ, thế nào là đàn ông, thế nào là phụ nữ. 

Từ đó, ta có thể hiện giới (gender expression) là cách một cá nhân thể hiện giới của mình với những người xung quanh, thông qua hành vi, quần áo, lời nói… 

• Giới tính (sex) khác gì với giới (gender)? 

Giới tính sinh dục – giới tính (sex): là cách phân chia thông qua đặc điểm giải phẫu cơ quan sinh dục, chức năng của cơ quan sinh sản hoặc nhiễm sắc thể giới tính của đối tượng đó.

Trên thực tế, không chỉ có giới tính (sex) là nam và nữ mà còn tồn tại liên giới tính (intersex) là những người có bất thường trong quá trình hình thành giới tính thời kỳ bào thai hoặc sau khi sinh ra khiến họ có thể có cả cơ quan sinh dục của cả nam và nữ, hoặc có cơ quan sinh dục và nhiễm sắc thể giới tính không cùng loại. 

• Thể hiện giới lúc nào cũng phải đồng nhất với giới tính? 

Không nhất định. Như phần bên trên Bs Thành đã chia sẻ, thể hiện giới (gender expression) không chỉ bị ảnh hưởng bởi quy chuẩn xã hội (ví dụ như con trai thì không được mặc váy, con gái thì nên dịu dàng) mà còn bị tác động bởi bản dạng giới (gender identity). 

Vì thế, sẽ hoàn toàn bình thường khi một người có giới tính nam trên giấy khai sinh lại thích trang điểm, điệu đà. Đơn giản chỉ vì đấy mới thật sự là con người họ, họ được thoải mái khi làm điều họ thích. 

Vậy nên, hãy tự tin lên, nếu có thể thì hãy cứ ăn mặc, sống và sinh hoạt theo cách bạn thoải mái và tự tin nhất (tuy nhiên, nếu điều đó có thể khiến bạn lâm vào nguy hiểm thì hãy cân nhắc lại).