Dính buồng tử cung là hiện tượng xuất hiện các dải xơ dính trong buồng tử cung. Chính các dải xơ dính này cản trở việc tử cung có thể giản nở sao cho phù hợp với tốc độ phát triển của phôi thai. Đây là nguyên nhân rất phổ biến dẫn đến tình trạng rối loạn kinh nguyệt, vô sinh, sảy thai, sinh non và sự bám bất thường của bánh rau. Trong đó, tỉ lệ mắc dính buồng tử cung ở các chị em phụ nữ có tiền sử sảy thai có thể lên tới 31%.

Yếu tố nguy cơ chủ yếu của dính buồng tử cung là các can thiệp trên tử cung có thai hoặc các phẫu thuật liên quan tới buồng tử cung như nạo thai, nạo sót rau, mổ lấy thai, cắt u xơ dưới niêm mạc, cắt vách ngăn tử cung,…

Vậy có những phương pháp nào để điều trị dính buồng tử cung?

1. Nong mù buồng tử cung tách dính

Theo ThS.BS Phan Chí Thành, các phương pháp truyền thống được sử dụng trong điều trị hội chứng Asherman bao gồm: nong cổ tử cung phá vỡ các dải dính trong ống cổ tử cung rồi cho dụng cụ nong vào buồng tử cung phá vỡ các dải dính trong buồng tử cung. Phương pháp này gây đau đớn do là can thiệp thô bạo vào buồng tử cung, đặc biệt khi các dải dính lớn thì lực nong để tách dính phải rất lớn nên yêu cầu gây mê toàn thân. Một số trường hợp do quá đau kích thích phản xạ ở ống tử cung gây sốc. 

“Bản thân việc nong buồng tử cung là làm mù, không dưới hướng dẫn của camera, hơn nữa thước để nong buồng là những dụng cụ cùn, do đó không thể cắt chính xác các dải dính trong buồng tử cung, cũng như không thể cắt đứt các dải dính lớn trong buồng tử cung. Nong buồng tử cung thường chỉ nong rộng thêm được ở vị trí giữa, trung tâm buồng tử cung, rất khó có thể can thiệp xử trí các dải dính ở 2 bên góc buồng tử cung. Do đó nong buồng tử cung thường chỉ được xử trí như những bước thăm dò ban đầu, hoặc xử trí ở những nơi không có các phương tiện thăm dò chính xác như soi buồng tử cung”, ThS.BS Phan Chí Thành phân tích

Bên cạnh đó, bản thân việc nong rộng ống cổ tử cung có thể làm tổn thương và biến dạng cấu trúc ống cổ tử cung và buồng tử cung, có thể dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng như thủng tử cung dẫn tới việc đánh giá tổn thương không chính xác. Thêm nữa khi nong sẽ gây xước rỉ máu vào trong buồng tử cung sẽ cản trở che mờ camera soi buồng, gây rất nhiều khó khăn, giảm tính chính xác của phẫu thuật.

Do đó nong buồng tử cung tách dính có rất nhiều hạn chế và thường không mang lại kết quả khả quan ở những phụ nữ vô sinh hiếm muộn do dính buồng tử cung.

2. Đặt bóng buồng tử cung

Đặt bóng buồng tử cung giúp tạo ra một hàng rào vật lý giữa các thành tử cung, từ đó ngăn cản sự phát triển của các dải dính mới sau phẫu thuật cắt dính. Dụng cụ thường được sử dụng là sonde Foley, bơm căng với 3-10ml nước muối sinh lý, có thể lưu trong buồng tử cung 1 vài ngày. 

Theo ThS.BS Phan Chí Thành, bản thân việc đặt bóng rồi bơm căng lên cũng giúp 2 thành tử cung tách nhau ra do đó những dải dính mỏng, hoặc mới hình thành thường dễ dàng tách ra dưới áp lực của bóng. Tuy nhiên bản thân bóng hình tròn còn buồng tử cung hình tam giác, do đó bóng cũng thường chỉ có tác dụng nong tách lớn nhất ở trung tâm buồng tử cung, 2 góc 2 bên sừng tử cung thường rất khó tách dính bằng bóng. 

Do đó ứng dụng đặt bóng vào trong buồng tử cung để tách dính cũng có nhiều hạn chế, thường chỉ được sử dụng đặt bóng sau phẫu thuật để dự phòng tái dính. Tuy nhiên thời gian đặt bóng thường không kéo dài nên việc dự phòng tái dính bằng đặt bóng cũng không mấy hiệu quả. 

“Hơn nữa khi đặt bóng vào trong buồng tử cung sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ngược dòng từ môi trường âm đạo, giảm dòng máu nuôi dưỡng đến các thành tử cung do áp lực quá mức của bóng, có thể ảnh hưởng đến tái tạo nội mạc tử cung. Đặt bóng vào buồng tử cung cũng gây đau và rất khó chịu cho bệnh nhân. Đã có một trường hợp vỡ tử cung tự phát được ghi nhận sau khi đặt bóng buồng tử cung sau phẫu thuật tách dính”, bác sĩ Thành cho biết thêm.

3. Phẫu thuật soi buồng tử cung vi phẫu cắt dính bằng dao điện

Có hai nhóm dụng cụ hiện đang được sử dụng phổ biến: các dụng cụ kéo cơ học và các dụng cụ dao điện hoặc laser. 

Dao điện hoặc laser thường mạnh mẽ, cắt dải dính dễ dàng, vừa cắt vừa có thể cầm máu, giúp phẫu thuật viên quan sát tốt hơn trong phẫu thuật. 

Tuy nhiên bản thân dao điện mạnh mẽ gây rất nhiều nguy cơ đối với phẫu thuật buồng tử cung. Dao điện có nguy cơ gây lan rộng ra xung quanh vị trí cắt với lớp niêm mạc tử cung. Bình thường khi sử dụng dao điện thì nhiệt độ thường nóng lan sang 2 bên từ 8 đến 10 mm, gây bỏng 1 vùng niêm mạc tử cung lành bên cạnh xung quanh vị trí dính.

Hơn nữa nếu sử dụng dao điện 1 cực, dòng điện sẽ gây bỏng sâu lan tỏa từ bề mặt niêm mạc mạc cho đến tận hết lớp đáy của niêm mạc tử cung. Lớp đáy chứa rất nhiều tế bào gốc quyết định khả năng tái tạo và phục hồi của niêm mạc tử cung. Do đó khi phẫu thuật tách dính buồng tử cung bằng dao điện, đặc biệt dao điện 1 cực thì khả năng phục hồi của niêm mạc tử cung thường rất kém, biểu hiện khi siêu âm lại sau phẫu thuật cắt dính bằng dao điện, niêm mạc tử cung thường rất mỏng.

Bên cạnh đó, việc bỏng điện ở bề mặt niêm mạc tử cung còn kích thích quá trình tái dính lại niêm mạc tử cung sau phẫu thuật. Ngoài ra, trong trường hợp phẫu thuật khó, có thể gây thủng tử cung, khi đó các thiết bị dao điện còn có thể gây bỏng, thủng các tạng xung quanh như đại tràng, ruột, gây hậu quả rất nghiêm trọng.

“Việc sử dụng dao điện và laser thường có kích thước lớn, do đó khi phẫu thuật vào buồng tử cung, đòi hỏi nong kênh ống cổ tử cung – đường vào buồng tử cung lên 10 mm thì mới có thể cho dụng cụ vào buồng tử cung để cắt dính. Bản thân việc nong ống cổ tử cung tiềm ẩn rất nhiều rủi ro và khó khăn cho việc phẫu thuật. Nguy cơ thủng tử cung thường gặp nhất ở ngay thì nong ống cổ tử cung, sau đó thì không thể tiếp tục phẫu thuật được nữa….Do đó việc sử dụng dao điện để phẫu thuật cắt dính buồng tử cung cần rất thận trọng do tiềm ẩn  nhiều nguy cơ biến chứng nặng nề”, Ths.Bs Phan Chí Thành thông tin.

4. Phẫu thuật soi buồng tử cung vi phẫu cắt dính bằng kéo cơ học

Dụng cụ cơ học gồm kéo có khả năng cắt và phẫu tích sắc bén, kìm sinh thiết giúp phá bỏ các giải dính bằng lực cùn. Phương pháp “no touch” do dùng dụng cụ nhỏ, kích thước phù hợp với sinh lý kênh ống cổ tử cung nên không cần nong cổ tử cung, do đó bệnh nhân không cần gây mê mà hoàn toàn tỉnh táo nên sẽ được bác sĩ chỉ rõ các tổn thương trong quá trình phẫu thuật. Soi buồng vi phẫu sử dụng dụng cụ rất nhỏ dưới 1 mm, phẫu thuật dưới camera phóng đại hơn 20 lần, nên xử trí các dải dính trong buồng tử cung rất chính xác, từ đó giúp bảo tồn các vùng niêm mạc tử cung lành.

“Vấn đề tổn thương do dao điện cũng được thay thế triệt để bằng các dụng cụ cắt cơ học, chỉ cắt chính xác vị trí tổn thương như dải dính mà không gây bỏng điện và bỏng nhiệt lan rộng cho niêm mạc tử cung xung quanh, cũng như lớp tế bào gốc ở lớp đáy giúp niêm mạc tử cung phục hồi nhanh sau phẫu thuật”, bác sĩ Thành chia sẻ.

Do đó soi buồng tử cung vi phẫu cắt kéo cơ học có nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương pháp còn lại như phẫu thuật chính xác, tinh tế, bảo tồn tối đa buồng tử cung.

Ưu điểm của soi buồng tử cung vi phẫu cắt dính bằng dụng cụ cơ học:

• Hiệu quả cao trong điều trị bệnh lý buồng tử cung gây vô sinh hiếm muộn.
• Sử dụng ống soi với kích thước rất nhỏ nên không cần nong => không đau, không cần gây mê giảm biến chứng gây mê.
• Bệnh nhân tỉnh táo, xem được các tổn thương dưới hướng dẫn của bác sĩ từ đó có hiểu và có niềm tin vào chẩn đoán và kết quả điều trị. 
• Không nong bảo tồn tối đa kênh ống cổ tử cung.
• Phẫu thuật cắt dính dưới camera phóng đại hơn 20 lần nên xử trí các tổn thương trong buồng tử cung rất chính xác.
• Không gây xước chảy máu nên đảm bảo camera rõ nét phóng đại 20-40 lần, đảm bảo tính chính xác tối đa của phẫu thuật, từ đó bảo tồn tối đa các mô lành quý giá còn lại của buồng tử cung….
• Cắt dính bằng kéo cơ học nên không gây bỏng điện và bỏng nhiệt lan rộng cho niêm mạc tử cung xung quanh.