Khi chúng ta mắc chứng bệnh trầm cảm hay đang sử dụng thuốc điều trị, sẽ có tác động ít nhiều đến vấn đề tình dục. “Giảm ham muốn” liệu có phải do trầm cảm không? Đồng hành với phòng khám Ths.Bs.Phan Chí Thành sẽ có những ý kiến phân tích về chủ đề này.
Nỗi lo về tình dục
“Cơ thể không làm quen kịp với việc mãn kinh, nó thay đổi quá nhiều trong con người tôi. Vì quá mệt mỏi, tôi đã mắc chứng trầm cảm”, đó là tâm sự của chị Ánh, 45 tuổi (Cầu giấy – Hà Nội).
Khi biết mình mắc chứng trầm cảm, chị có đi tìm bác sĩ tâm lý trị liệu và sử dụng các loại thuốc được kê đơn. Điều trị được 3 tháng, căn bệnh của chị cũng có tiến triển theo chiều hướng tích cực. Tuy nhiên, chuyện giường chiếu của chị với chồng lại ngược lại.
Chị Ánh rót nước mời tôi, và nói: “Từ lúc biết mình có dấu hiệu trầm cảm chị đã nhận ra mức độ ham muốn của mình giảm đi nhiều hẳn. Cũng có thể là do mãn kinh nữa. Nhưng từ khi uống thuốc điều trị, chị gần như không có khái niệm quan hệ tình dục nữa”. Người phụ nữ 45 tuổi rất lo cho tình trạng của mình, cũng không thể thỏa mãn được với chồng.
Không chỉ riêng chị Ánh, nhiều người nữa cũng có nỗi lo giống chị. Có thể họ không bộc bạch được, nhưng đây cũng là vấn đề rất quan trọng. Vì đời sống tình dục còn liên quan đến thể chất và tinh thần của chúng ta.
Trầm cảm có thể có ảnh hưởng lớn đến cảm nhận về tình dục
Ths. Bs. Phan Chí Thành (Chánh văn phòng – Trung tâm Đào tạo, Bệnh viện Phụ sản TW cho biết, bản thân trầm cảm có thể có ảnh hưởng lớn đến cảm nhận về tình dục, và thuốc chống trầm cảm cũng vậy. Điều này đặc biệt đúng với các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRIs) như Paxil (paroxetine), Prozac (fluoxetine), Celexa (citalopram Hbr), Lexapro (escitalopram oxalate), Luvox (fluvoxamine maleate), và Zoloft (sertraline hydrochloride). Điều này cũng đúng với Effexor (venlafaxine), tricyclics (như amitriptyline), và chất ức chế monoamine oxidase (như phenelzine và tranylcypromine).
Khi tâm trạng đã khá hơn, bác sĩ có thể kiểm tra lại lịch sử dùng thuốc để chắc chắn vấn đề là do thuốc gây ra, gợi ý một vài lựa chọn khác. Đơn giản nhất là đợi để xem triệu chứng có tự hết hay không. Khi chúng ta thích nghi với một thuốc, các triệu chứng giảm hoặc trở nên dễ chịu hơn. Nhưng điều này chỉ xảy ra với 30 phần trăm trường hợp. Giảm liều có thể có tác dụng, hoặc dừng thuốc vào cuối tuần.
Nếu cả hai cách đều không hiệu quả, bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân thuốc khác. Những thuốc chống trầm cảm có ít tác dụng phụ về tình dục hơn bao gồm Wellbutrin (bupropion), Remeron (mirtazapine), Serzone (nefazodone), Edronax và Vestra (cả hai đều chứa reboxetine). Nếu muốn tiếp tục dùng thuốc cũ, hãy hỏi bác sĩ xem liệu có thêm Wellbutrin vào được hay không. Sự kết hợp này thường có tác dụng tốt, và vài nghiên cứu nhỏ đã chỉ ra nó có thể làm tăng đáp ứng tình dục (đây là tác dụng phụ mà bạn không thấy phiền).
Một số thuốc nhất định, ví dụ như tricyclics, thường làm bộ phận sinh dục khô hơn. Điều này có thể cải thiện bằng chất bôi trơn hoặc màn dạo đầu dài hơn. Nếu không có tác dụng, bác sĩ sẽ khuyên dùng bổ sung testosterone. Việc tìm ra giải pháp cho các vấn đề tình dục gây ra bởi thuốc có thể phức tạp và mất thời gian, vì vậy nên tham vấn một bác sĩ tâm thần để tìm giải pháp tốt nhất – Bs Thành phân tích
Tác dụng phụ về tình dục rốt cuộc sẽ khiến nhiều phụ nữ bỏ thuốc, gây ra nhiều đợt trầm cảm khác nặng hơn về tần suất và mức độ. Điều này rất có hại, vì trầm cảm có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, như mất trí nhớ và bệnh tim. Tìm kiếm một giải pháp lâu dài, cân bằng được giữa điều trị trầm cảm và ham muốn tình dục là điều nên làm, dù có phải bỏ nhiều công sức.
