Bạn có thường thức dậy vào buổi sáng với cảm giác căng cứng và nghe tiếng răng rắc? Đây có thể là một dấu hiệu của thoái hoá khớp. Cùng bác sĩ Phan Chí Thành đại diện PK 4 women clinic tìm hiểu về vấn đề này nhé.
Nội dung
Nhận biết chung về vấn đề khớp
Các nhà khoa học từng nghĩ căn bệnh này là do của sự hao mòn ở các khớp, nhưng nghiên cứu mới chỉ ra rằng đó là kết quả của một loạt các sự kiện liên quan đến các bộ phận khác nhau của khớp. Quá trình đó có thể trở nên trầm trọng hơn do sự kết hợp giữa lão hóa và các yếu tố khác: thừa cân, chấn thương khớp hoặc khớp chịu áp lực lâu ngày do một số công việc hoặc hoạt động thể thao. Ảnh hưởng của chúng là khác nhau đối với từng cá nhân.
Mặc dù các vị trí thường gặp nhất là bàn tay, đầu gối, hông và cột sống, nhưng thoái hoá khớp có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trên cơ thể. Sụn trên bề mặt khớp bắt đầu bị mòn. Các gai bắt đầu hình thành trên xương và lượng dịch giữa các xương tăng lên, làm cho khớp bị sưng và đau.
Nếu bạn chỉ bị ảnh hưởng nhẹ, một trong những cách điều trị tốt nhất là tập thể dục. Tránh bất cứ thứ gì làm tăng lực tác động vào khớp đầu gối của bạn, chẳng hạn như chạy bộ. Bạn nên chú trọng vào tăng cường sức mạnh các bộ phận khác trên cơ thể và giúp hỗ trợ các hoạt động thường ngày cho khớp. Ví dụ, luyện tập cơ đùi (cơ tứ đầu) có thể làm dịu cơn đau ở đầu gối và ngăn ngừa tổn thương nhiều hơn. Nếu bạn đang thừa cân, hãy giảm cân. Một số phụ nữ thấy rằng họ có thể giảm bớt cơn đau bằng các kỹ thuật thư giãn hoặc phản hồi sinh học. Khăn ấm hoặc túi chườm lạnh cũng có thể làm dịu đi các cơn đau. Mang lót giày hoặc giày có đệm giúp giảm thiểu áp lực cho khớp. Nếu vấn đề của bạn chủ yếu là vào buổi sáng, hãy thử tắm bằng vòi hoa sen để thư giãn các khớp của bạn. Bác sĩ cũng có thể kê cho bạn các loại thuốc như acetaminophen hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID), tùy thuộc vào tiền sử bệnh của bạn.
Những kiến thức cơ bản về khớp
Sau đây là những kiến thức về khớp mà bạn cần biết:
Cấu trúc cơ bản:
Nếu không có khớp, cơ thể bạn sẽ chỉ là một mớ hỗn độn và rời rạc giữa các phần với nhau. Khớp là bộ phận nối các xương trong cơ thể, tạo thành một bộ xương hoàn chỉnh. Các khớp giúp bạn có thể cử động, di chuyển trơn tru; chúng cũng hấp thụ va chạm từ các chuyển động lặp đi lặp lại. Năm thành phần chính của khớp bao gồm:
- Sụn: Lớp bao ngoài cứng và trơn ở đầu xương bị phá vỡ và mòn đi trong quá trình thoái hóa khớp.
- Bao khớp: Một màng cứng giữ xương và các bộ phận khác của khớp với nhau.
- Màng hoạt dịch: Một màng mỏng mặt trong bao khớp.
- Dịch khớp: Chất lỏng bôi trơn khớp và giữ cho sụn trơn tru và khỏe mạnh.
- Dây chằng, gân và cơ: Các mô liên quan đến việc giữ cho xương ổn định và điều chỉnh những thay đổi về vị trí.
Khi bạn già đi, sụn đầu xương có thể bị mòn, gây đau nhức xương. Thoái hóa khớp thường xảy ra nhất ở cổ, thắt lưng, hông, đầu gối, ngón cái và đầu ngón tay cái
Sự khác biệt giữa vấn đề thoái hóa khớp và loãng xương
Câu hỏi: Tôi liên tục được nghe về bệnh thoái hóa khớp và loãng xương khi bản thân dần bước vào giai đoạn tiền mãn kinh. Sự khác biệt giữa hai căn bệnh này là gì?
Bác sĩ Phan Chí Thành: Cả hai đều liên quan đến xương nhưng là hai tình trạng bệnh hoàn toàn khác biệt. (đó là lý do tại sao tên tiếng anh của chúng đều bắt đầu bằng osteo-, một tiền tố bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “xương”).
Loãng xương là tình trạng mất mô xương khiến xương mỏng manh và dễ bị gãy. Đây là một mối đe dọa sức khỏe lớn đối với phụ nữ sau mãn kinh và có thể gây ra những cơn đau dữ dội và làm giảm khả năng đi lại, vận động đáng kể. May mắn thay, có rất nhiều điều mà bạn có thể làm để ngăn ngừa tổn thương cho xương của mình.
Vấn đề thoái hóa khớp là dạng viêm khớp phổ biến nhất, một chứng rối loạn các khớp và các mô xung quanh xương. Rối loạn này có thể phát triển sau khi khớp phải vận động quá sức hoặc do các tác hại không mong muốn từ béo phì.
Tại sao phụ nữ gặp vấn đề về khớp nhiều hơn nam giới
Bác sĩ Phan Chí Thành cho rằng: Cả nam giới và nữ giới đều có khả năng mắc vấn đề về khớp, nhưng bệnh này phổ biến hơn ở phụ nữ sau 45 tuổi. Có khá nhiều lý do giải thích cho tỷ lệ mắc gấp đôi của phụ nữ mãn kinh so với nam giới ở cùng độ tuổi. Một số lý do có thể kể đến như sau:
- Do đặc trưng cấu tạo ở người phụ nữ: Phụ nữ có hệ thống dây chằng quanh các khớp gối, vai yếu hơn nam giới, chính vì vậy họ dễ gặp các tổn thương khớp khi vận động hơn.
- Phụ nữ thực hiện thiên chức làm mẹ: Nghiên cứu cho thấy sau mỗi lần sinh nở, nguy cơ bị thoái hóa khớp gối và khớp hông của người phụ nữ lại tăng cao hơn.
- Sự suy giảm lượng hormone estrogen: Các nhà khoa học cho rằng bệnh này có liên quan tới hormone estrogen. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những phụ nữ điều trị bằng liệu pháp hormone có nguy cơ mắc bệnh thoái hoá khớp thấp hơn, nhưng một số nghiên cứu khác lại cho thấy điều ngược lại. Ở phụ nữ sau 40 tuổi, nồng độ hormone estrogen giảm mạnh cùng với tốc độ thoái xương nhanh làm khối lượng xương mỗi năm giảm từ 1 đến 5%. Ngoài ra, việc thiếu hụt estrogen cũng làm giảm đi chức năng gắn kết canxi vào khung xương, giảm khả năng tổng hợp vitamin D, dẫn đến cấu trúc tổng thể của xương nói chung và sụn khớp nói riêng mỏng đi, mất tính đàn hồi.
- Nồng độ hormone testosterone ở nữ ít hơn nam: Hormone testosterone đóng vai trò to lớn trong việc tạo sức bền, xây dựng cơ bắp bổ trợ khớp gối, giảm nguy cơ các bệnh về xương khớp. Hormone này có trong cơ thể nam giới nhiều hơn và cũng là lý do vì sao mà phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp cao hơn.
Như vậy, vấn đề về khớp ở phụ nữ rất phức tạp, và lý do họ gặp phải nhiều hơn nam giới cũng đã được đưa ra. Cùng Pk 4 women clinic tiếp tục phần sau với nội dung về điều trị và viêm khớp dạng thấp
